Cywilizacja i kultura Tybetańczyków, górali z Wyżyny Tybetańskiej zamieszkujących „Dach Świata”, otoczone były przez lata aurą tajemniczości. Sprzyjała temu przede wszystkim niedostępność Tybetu. Tybetańska kraina rozwijała się przez stulecia jako samodzielny byt państwowy. Tak było do początku lat pięćdziesiątych XX wieku. Od tego czasu Tybet został podporządkowany Chińskiej Republice Ludowej. Dla ogromnej większości Tybetańczyków chińska dominacja w ich ojczyźnie była trudna do zaakceptowania. Działania Pekinu na Dachu Świata doprowadziły w końcu lat pięćdziesiątych do masowej emigracji Tybetańczyków do Indii i Nepalu. Podążali na południe za swoim duchowym przywódcą XIV Dalajlamą, który w roku 1959 został zmuszony do opuszczenia Tybetu. Dzięki gościnności władz indyjskich od 100 do 130 tysięcy uchodźców znalazło możliwość życia na wychodźstwie w Indiach. Zbudowali kilkadziesiąt osad na ziemi otrzymanej od rządów stanowych Indii. Stworzyli w nich tybetańskie instytucje edukacyjne, kulturalne, religijne. Podjęli działania na rzecz zachowania tybetańskiej tożsamości, rozwijania tybetańskiego rzemiosła oraz tybetańskiej przedsiębiorczości.
Fotografie, które przedstawiam na tej wystawie powstały przede wszystkim w północnych Indiach, także w Dharamsali, nieformalnej stolicy tybetańskich uchodźców. Po dziś dzień mieszka tam ich duchowy przywódca XIV Dalajlama. Powstały także w Katmandu, stolicy Nepalu, w jednej z dzielnic zamieszkałych przez tybetańskich uchodźców. Opowiadają o kulturze tybetańskiej przechowywanej i rozwijanej na emigracji w Indiach i Nepalu, także o życiu codziennym diaspory oraz o działaniach na rzecz zachowywania tybetańskiej tożsamości w warunkach emigracji. Zdjęcia powstawały głównie podczas zbierania materiałów do książki „Kultura na wygnaniu. Instytucje kultury tybetańskiej na emigracji w Indiach”, którą przygotowałam wspólnie z Krzysztofem Renikiem.
Elżbieta Dziuk