Widoki
Takie widoki jak z pociągu, gdy latem wychylamy głowę przez okno, mrużymy oczy i patrzymy. Rozpościerają się widoki na to co jest, ale też wyobrażamy sobie co było, albo jak będzie. I zaraz następny widok, jak w podróży.
Zaprosiliśmy artystki i artystów, by rozejrzeli się po długim i różnorodnym pasie terenu przykolejowego, który rozciąga się od ogrodów działkowych ROD Pratulińska, aż do Domu Kultury Świt. Teren ten stał się przedmiotem badań i dociekań artystycznych. Na ich podstawie zaproszone artystki i zaproszeni artyści przygotowali prace, które zostały zaprezentowane na wystawie pt „Widoki”. Tematem przewodnim projektu były nasiona. Interesowało nas zbadać, a przede wszystkim korzystając z narzędzi artystycznych, wyobrazić sobie jak nasiona widzą świat, jakie historie opowiadają, przed jakimi wyzwaniami stoją i jak przeplata się to ze światem ludzkim.
Wybrany teren obserwacji był wyjątkowy, a jednocześnie uniwersalny. Kryje w sobie charakterystykę dzielnicy: jest całkiem różnorodny pod względem dynamicznie zmieniających się funkcji społecznych, głównie za sprawą intensywnie powstających nowych osiedli mieszkaniowych, które sąsiadują z ulegającymi wyparciu funkcjami przedsiębiorczymi w postaci warsztatów ale i wielkopowierzchniowych hal. Jednak co istotne, jest to teren, który chowa w sobie zaniedbaną historię dzielnicy, tj. początki współczesnego nam warszawskiego osiedla Bródno, jakim było Bródno Kolejarskie powstałe podczas rozbudowy kolei na początku XX wieku. Historia
i pamiątki po tym okresie obecnie ulegają erozji tak pamięci jak i materiału sprzed ponad stu lat.
Artystki i artyści spotykali się grupą ekspertek i ekspertów różnych dziedzin, jak lokalna historia, biologia i (etno)botanika, metodologia tworzenia opowieści. Podczas spotkań poznali teren, jego historię, krajobraz przyrodniczy, zgłębili tajniki życia nasion.
Żyjemy w świecie pełnym nasion. Zapewniają nam teraźniejszość i przyszłość, przechowują przeszłość. Są podstawą wyżywienia, gospodarki, pokoju. Opowiadają naszą historię. Podróżują. Bardzo często używając kolei: towarów oraz po prostu szyn. Tak zrobił kiedyś niecierpek pospolity, przybył do nas z transportami kolejowymi z Azji. Nasiona gwarantują odporność, nakierowują nas na myślenie o przyszłości, o jakości ekosystemu, w którym będziemy żyć.
Nasiona są nośnikiem danych o historii. Występowanie specyficznej roślinności mówi nam o przeszłości. Pozwala kreować charakterystykę przeszłego krajobrazu, a za tym wyobrażać funkcje jakie były w nim pełnione. Zbliża do wglądu w historię, zarówno wielką i małą, codzienną danego obszaru.
Nasiona są w nieustannym ruchu, przemieszczają się, podróżują, komunikują, wzbogacając swoją obecnością ekosystem i także poza naszą kontrolą go przekształcają zwracając naszą uwagę ku teraźniejszości.
Wystawa
Fabularność była bardzo ważną cechą dla wystawy. Prezentowane prace były jak zbiór opowiadań. Były to różne opowieści. O tym jakie miejsce nasiona zajmują w naszej pamięci, jakie historie w sobie zawierają, jak ważne są dla naszego istnienia, czego od nas – ludzi potrzebują, a także, że zachęcają do wyobrażania utopijnych wymiarów rzeczywistości, wprowadzanych małymi, przyjaznymi gestami. I pomimo, że punktem wyjścia dla wystawy było przedstawienie historii zakorzenionych w konkretnym obszarze, kawałku dzielnicy Targówek w długim pasie wzdłuż torów kolejowych, to ostatecznie stworzyła ona uniwersalną opowieść o splecionych losach człowieka i nasion.
Anna Siekierska „Jaskółcze ziele”, Jaśmina Wójcik „Sieję, zbieram, współdzielę,wymieniam”, Józef Gałązka „Szkatułka”, „Powabnia” oraz praca dodatkowa Paweł Althamer “Rośliny ruderalne”.
Programy towarzyszący wystawie:
4.09, godz. 17:00 Wystawa dostępna. Podróże mimochodem.
Spotkanie będzie prowadzone prostym językiem tak, by było zrozumiałe i interesujące dla osób o różnym stopniu sprawności intelektualnej. Prowadzi Marta Przasnek
15.09, godz. 17:00 “Ziemia, nasiona, korzenie”. Warsztaty rysunku intuicyjnego.
Prowadzi Yoanna Symbiosis. Warsztat dla osób „rysujących” i „nierysujących” w wieku od 12 do 100 lat.
16.09, godz. 18:00 “Wolne nasiona i wolni ludzie”.
Otwarty warsztat praktyczno-dyskusyjny o tym jak nasiona wpływają na człowieka, a człowiek na nasiona. Prowadzi Stowarzyszenie Zasiej
21.09, godz. 18:00 “Jak i po co zbierać nasiona?”
Społeczny wymiar nasion na przykładzie organizowania banków i wymian nasion. Praktyczne sposoby pozyskiwania i przechowywania nasion. Prowadzi Stowarzyszenie Zasiej
25.09, godz. 13:00 finisaż wystawy, “Sieję, zbieram, współdzielę, wymieniam”
Otwarty warsztat sito-druku. Drukowanie na tekstyliach grafiki przygotowanej na wystawę przez Jaśminę Wójcik
“Rośliny ruderalne”
Wystawie towarzyszyła publikacja “Rośliny ruderalne”. Mała książeczka, używając języka bajek, przytacza historie czterech roślin: Niecierpka pospolitego, Babki zwyczajnej, Glistnika jaskółcze ziele, Szarłatu szorstkiego.
Zaproszone artystki, zaproszeni artyści:
Anna Siekierska – rzeźbiarka, pracownica akademicka. Jest aktywistką przyrodniczą oraz animatorką warsztatów uwrażliwiających na życie innych istot, autorką licznych instalacji w przestrzeni publicznej, projektów zaangażowanych społecznie. Dużo czasu spędza w rozmaitych chaszczach i bagniskach.
Jaśmina Wójcik – artystka, reżyserka, pedagog akademicka i przedszkolna, tworząca głównie sztukę zaangażowaną. Zajmuje się włączaniem i oddawaniem podmiotowości społecznościom pozbawionym widzialności i możliwości wypowiedzi. Zwraca uwagę na zmarginalizowane społeczności, odpowiedzialność społeczną, wykluczenia w obszarze zbiorowej pamięci.
Paweł Kulczyński (pseud. Wilhelm Bras / Lautbild) – muzyk, eksperymentator i artysta dźwiękowy, autor koncertów plenerowych, instalacji dźwiękowych oraz muzyki teatralnej. Tworzy elektroniczną muzykę awangardową na przecięciu gatunków, o trudnym do zidentyfikowania idiomie, flirtując z niszową kulturą klubową. Konstruuje instrumenty elektroniczne, prowadzi warsztaty związane z technologią syntezy dźwięku. Tworzy instalacje dźwiękowe site-specific dotykające opresji społecznych, politycznych i planetarnych.
Józek Gałązka – rzeźbiarz, autor rysunków, fotografii i filmów. Absolwent Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi (2016) oraz Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (2018). W swoich pracach skupia się na relacjach, istotne w jego sztuce są związki człowieka i natury oraz człowieka, miejsca i tożsamości.
Oprawa graficzna: Natalia Łajszczak
Kuratorka i koordynatorka: Iza Kaszyńska – kuratorka, animatorka i działaczka społeczna. Zajmuje się badaniem i rozwijaniem pomysłów na ekologiczną, wrażliwą instytucję, tworzeniem scenariuszy na przyszłość obejmujących sposoby działania instytucji kultury i sztuki w czasach kryzysu klimatycznego. Kuratorka i współkuratorka Parku Rzeźby na Bródnie (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2018-2020). Członkini kolektywu Kultura dla Klimatu (wwwkulturadlaklimatu.pl)
Partnerzy projektu:
Stowarzyszenie Zasiej
Rodzinne Ogrody Działkowe “Pratulińska”
Projekt jest dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Kultura – Interwencje. Edycja 2022.
