Wśród ogrodów społecznych i sąsiedzkich, zlokalizowanych na terenie Warszawy, są również te działające przy domach kultury. Wolskie Centrum Kultury i Dom Kultury Świt, przy których takie ogrody istnieją, zaangażowały w działania ogrodowe wolontariuszy i wolontariuszki. Dołączyć do wolontariatu mógł każdy, niezależnie od posiadanego doświadczenia w pracach ogrodowych.
Współpraca
Przez ten rok wspólnie uczyliśmy się jak pielęgnować rośliny. Pomocne okazały się przy tym szkolenia ze specjalistami, które były skierowane do wolontariuszek i wolontariuszy.
W trakcie trwania projektu odbyło się 6 praktycznych szkoleń, które dotyczyły uprawy roślin w skrzyniach, gleby, siania i sadzenia w gruncie, pikowania, pielęgnacji roślin ozdobnych oraz warzyw i owoców, kompostowania, sadzenia cebulek, uprawy kiełków i ziół. Szkolenia te były dostosowane do specyfiki każdego z ogrodów. Ogród przy Wolskim Centrum Kultury jest niemal w całości zbudowany w skrzyniach (powstał na terenie betonowego parkingu). Dziki ogród (przy Domu Kultury Świt) posiada więcej powierzchni biologicznie czynnej, dzięki czemu więcej roślin można sadzić w gruncie.
W sierpniu i wrześniu odbyły się wizyty studyjne w obu instytucjach, na których wolontariuszki i wolontariusze mieli okazję poznać się, zwiedzić oba ogrody i usiąść do wspólnego stołu. W Wolskim Centrum Kultury wolontariuszki i wolontariusze z Dzikiego ogrodu zapoznali się również z działalnością Męskiej Szopy i Jadłodzielni.
Działania w ogrodzie
W Dzikim ogrodzie spotkania ogrodnicze, z udziałem wolontariuszek i wolontariuszy, odbywały się regularnie raz w tygodniu. W tym czasie sadziliśmy, podlewaliśmy, kopaliśmy, pieliliśmy, projektowaliśmy i udoskonalaliśmy ogród. Zbudowaliśmy dwa kompostowniki, dwie pryzmy kompostowe, kilka grządek podwyższonych, zasialiśmy łąki kwietne, zbudowaliśmy fasolowe tipi.
Działamy w zgodzie z naturą, systematycznie wprowadzając do naszej pracy kolejne zasady ogrodu permakulturowego (jest to proces długotrwały). Do ochrony roślin przed szkodnikami stosujemy tylko przygotowane przez nas roślinne preparaty, np. z pokrzywy. W Dzikim ogrodzie rośnie wiele roślin towarzyszących, zwanych inaczej chwastami, a część z nich jest jadalna. W przestrzeni ogrodu odbywają się warsztaty i spotkania o tematyce ogrodniczej, ekologicznej i kulinarnej, które są współtworzone przez wolontariuszki i wolontariuszy. Przy ich powstawaniu staramy się wykorzystywać materiały naturalne, rosnące w naszym najbliższym otoczeniu oraz te z drugiego obiegu. Bliska jest nam idea współdzielenia, dlatego w listopadzie zainaugurowaliśmy działalność Wymiennika roślin i nasion. Wolontariuszki przygotowywały torebki z nasionami, które zostały przez nie zebrane na terenie ogrodu społecznego.
Przestrzeń ogrodu, zlokalizowana na terenie starego zaplecza technicznego, dzięki wytężonej pracy ogrodników-wolontariuszy, stała się rozpoznawalna wśród mieszkańców Bródna, którzy zaczęli chętnie spędzać tu czas i wykonywać drobne prace pielęgnacyjne.
Co z tego wyniknęło?
Wspólnie z wolontariuszkami i wolontariuszami tworzymy nie tylko ogród, ale także budujemy wokół niego społeczność.
Okazało się, że zielony wolontariat to świetny sposób na aktywne włączenie się w życie lokalnej społeczności, nawiązywanie relacji (nic tak nie łączy ludzi jak rośliny), poszerzanie wiedzy ekologicznej, zarówno swojej, jak i mieszkańców/ mieszkanek, którzy regularnie zaglądają do ogrodu i wspomagają się doświadczeniem wolontariuszy i wolontariuszek.
Ogród to wspólna praca, ale także wspólne świętowanie, celebrowanie, radość z plonów. Ogród uczy cierpliwości i daje ludziom ogromną satysfakcję, która czasami jest przesunięta w czasie – część z roślin, które zasadziliśmy dopiero za kilka lat urośnie i będzie przynosić plony lub kwitnąć.
Wiele ogrodów społecznych/ sąsiedzkich spotyka się z problemem zmniejszenia zainteresowania ogrodników po okresie pierwszych nasadzeń lub w okresie wakacyjnym, a dzięki zaangażowaniu wolontariuszek i wolontariuszy ogród miał stałą opiekę – wolontariat związany jest z poczuciem odpowiedzialności.
Rezultatem projektu jest nawiązanie przez oba domy kultury współpracy z wolontariuszkami/ wolontariuszami, którzy czują się związani z instytucjami i je współtworzą, dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem oraz aktywnie angażują się w życie lokalnej wspólnoty. Dzięki współpracy z instytucją partnerską wolontariuszki i wolontariusze poczuli się częścią większej społeczności, nawiązali relacje, inspirowali się pomysłami i rozwiązaniami wykorzystywanymi przez drugi ogród. Najważniejszym osiągnięciem projektu, z perspektywy Domu Kultury Świt, jest zbudowanie długofalowego programu wolontariatu.
Agata Nowakowska
